Moet je als christen geloven in een jonge aarde geschapen in 6 dagen?
Door
Willem Vreeken
Samenvatting: Een aantal argumenten tegen het jonge-aarde creationisme
Moeilijkheidsgraad:
Navigatietips:
Algemene disclaimer: zie onderaan
Copyright © Willem Vreeken, Utrecht, maart 2000
Ik wil in dit korte artikel een aantal argumenten bespreken van christenen
die vinden dat je moet geloven in een jonge aarde geschapen zo'n 6-10 duizend
jaar geleden, of iets langer, en dat dit in 6 dagen is gebeurd.
Het jonge-aarde creationisme beweert dat een schepper de wereld heeft gemaakt door
afzonderlijke soorten van planten en dieren te scheppen. Ze beweert dat de aarde
"jong" is, zo'n zes tot tienduizend jaar oud, dit geldt ook voor het
heelal. Ze willen zich hierbij baseren op de Bijbel.
In dit artikel ga ik niet of nauwelijks in op de Intelligent Design theorie
(waar ik achter sta) en het evolutionisme of darwinisme. Hierover zijn artikelen
in wording.
Houding van christenen tegenover de evolutieleer
Christenen zijn vaak heel huiverig voor de evolutietheorie, soms is die
huiver wel heel extreem, ze willen er niks mee te maken hebben en zich er niet
in verdiepen. Dit is begrijpelijk aan de ene kant: Dit heeft te maken met de
houding die Darwin had tegenover God: Hij wilde Gods ingrijpen in de natuur
uitsluiten, onder andere vanuit het positivisme1
waardoor hij beïnvloed was. Volgens het positivisme is alleen aanvaardbaar wat
empirisch waarneembaar is of met wiskundige, pure rationele betogen bewezen
wordt, deze methode sluit het bestaan van God uit. Vervolgens wilde hij God niet langer
verantwoordelijk stellen voor de wreedheid in de natuur.
Aan de andere kant is de koudwatervrees van Christenen niet terecht denk ik, de
grote kerkvader Augustinus bijvoorbeeld, maar ook anderen, hadden ideeën die
evolutie veronderstellen. Augustinus zei bijvoorbeeld dat er kiemkrachten
bestaan in primitievere organismen, die zich verder ontwikkeld hebben tot meer
volmaakte vormen.
Mijn opvatting is dat wij God niet kunnen voorschrijven hoe Hij de aarde heeft
gemaakt, als Hij het door evolutie heeft gedaan, dan is mijn geloof niet gelijk
waardeloos.
Voor meer duidelijkheid in de discussie, eerst enige verduidelijking over hoe
God kan handelen:
Ten aanzien van God, zijn er twee manieren waarop Hij kan ingrijpen in de ons zichtbare werkelijkheid:
1. primair veroorzaakte acties
2. secundair veroorzaakte acties
ad 1. Een primair veroorzaakte actie van God is wanneer Hij
direct ingrijpt in de ons zichtbare werkelijkheid, bijvoorbeeld als Hij een
wonder doet, Hij laat bijvoorbeeld iemand uit de dood opstaan, of iemand loopt
over het (niet bevroren) water.
ad 2. Een secundair veroorzaakte actie van God is zijn "gewone
dagelijkse" handelen in het ondersteunen en gaande houden van alle
levensprocessen die er zijn. Hij is bij wijze van spreken de niet zichtbare
levensadem van alles wat is, de schepping, wat men ook als een wonder kan zien,
maar dan anders gedefinieerd als bij 1.
Voor de discussie tussen bijvoorbeeld jonge-aarde
creationisten versus evolutionisten is dit
onderscheid belangrijk om te onthouden. Er zijn namelijk oprechte Christenen die
geloven dat God via evolutie de aarde gemaakt heeft (secundair, ondersteunend),
maar ook geloven dat God de mensenzoon Jezus Christus uit de doden heeft
opgewekt (primair, direct, een duidelijk zichtbaar wonder).
Genesis is het eerste boek in de Bijbel, en dit boek wordt
door jonge-aarde creationisten gebruikt om te beargumenteren dat de aarde jong
is. Over Genesis wil ik hier wat verder uitwijden:
Ten aanzien van de eerste twee hoofdstukken van het boek Genesis,
die over het scheppen van de wereld door God gaan, speelt bovenstaande
onderscheid over Gods handelen een rol, maar er zijn tevens verschillen ten aanzien van de
interpretatie van de tekst:
De theïstisch evolutionisten vatten Genesis 1 en 2 symbolisch op. Mijns inziens hebben de laatsten daarin ongelijk, het is zo duidelijk dat het gaat om geschiedenis, en dat de overgang met de rest van Genesis geen "knik" vertoont van symboliek naar geschiedenis.
De
discussie gaat verder over het hebreeuwse woord voor "dag" (yôm). Dit
woord kan letterlijk 24 uur betekenen, maar ook kan het een lange tijdsperiode
betekenen. Aangezien het bijbelse Hebreeuws een zeer kleine woordenschat heeft,
iets meer dan 3000 woorden (het Engels heeft een meer dan 1000x zo grote
woordenschat!), hebben woorden vaak meerdere betekenissen. Dit kan tot
verwarring leiden als men het Hebreeuws vertaald in andere talen met een veel
rijkere woordenschat (het Nederlands heeft ook een veel grotere woordenschat).
Er moeten dan, bij het vertalen, keuzes gemaakt worden, die niet altijd juist of
onbevooroordeeld zijn. De vroege kerkvaders (voor het concilie van Nicea 325 na
Chr.) hebben veel over Genesis 1 geschreven, maar over de betekenis van
"dag" zijn slechts totaal twee bladzijden geschreven, met een meerderheid
de interpretatie van een lange periode (meestal 1000 jaar), geen enkele
interpretatie heeft de 24-uurs-interpretatie2!
Het is opvallend dat in het Hebreeuws in de Bijbel géén ander woord naast yôm
de betekenis van een lange tijdsperiode heeft! Dat moet te denken zetten voor de
jonge-aarde creationisten. Zij zijn namelijk degenen die per se willen
vasthouden aan schepping in 6x24 uur. De oude-aarde creationisten daarentegen
willen de natuurwetenschap laten beslissen tussen de meerdere vertalingen die mogelijk
zijn van het woord "dag" (yôm). De kwestie is belangrijk, omdat het
christendom en natuurwetenschap vaak onnodig botsen en verwijdering veroorzaken. Ook het
hebreeuwse woorden voor "avond" (ereb) en "morgen" (boqer)
kunnen anders vertaald worden. Ereb heeft óók de betekenis afsluitend, eind of
compleet. Boqer heeft óók de betekenis begin of oorsprong. Dit gezegd in
relatie tot de teksten in Genesis over de scheppingsdagen: "Toen was
het avond geweest en het was morgen geweest: de ..... dag."
Jonge-aarde creationisme en natuurwetenschap
De jonge-aarde creationisten hebben weinig in te brengen in het huidige
natuurwetenschappelijke debat. Ze maken zich ongeloofwaardig door hun vasthouden aan
een jonge aarde en een jong heelal. De big-bang theorie is zo vaak bevestigd,
dat de meeste wetenschappers het erover eens zijn. En waarom je als christen
ertegen afzetten? Veel niet-christenen zagen en zien de Big-bang als een bewijs
van het bestaan God. Einstein zei aan het eind van zijn leven (hij was eerst pantheïst, iemand die gelooft in een eeuwig heelal, zonder persoonlijke God),
dat de grootste fout die hij had gemaakt was dat hij niet wilde geloven in de
Big-bang. Einstein gaf toe dat er een begin moet zijn geweest, en daarom een
Superieure Rationele Kracht. Hij worstelde echter met bittere gevoelens
tegenover priesters en de kerk, en daarnaast kon hij niet Gods almacht rijmen
met de verantwoordelijkheid van de keuzen van een mens. Ook Genesis wijst in de
richting van een begin en van een Big-bang: "Er zij licht; en er was
licht."- Genesis 1:3. God schiep uit niets iets!
Maar ook over de aarde hoef je geen jonge leeftijd vast te houden als christen.
In de beginne was de aarde woest en ledig, en pas daarna in het Genesisverslag
beginnen de zeven dagen. Niemand zegt ons hoelang die periode van woest en
ledigheid was.
Er zijn echter jonge-aarde creationisten die in gaan zien dat hun standpunt
rationeel en empirisch niet meer houdbaar is, en of over stappen naar het
oude-aarde creationisme, of zich aan willen sluiten bij de Intelligent Design
beweging. Bijv. de jonge-aarde creationisten Paul Nelson en John Mark Reynolds
in het boek Three views on Creation and Evolution (1999) zijn minder dogmatisch
in hun vasthouden aan het dogma een jonge aarde en heelal, dan vroeger bij vele
anderen wel het geval is geweest. Zij zien het gevaar van het Naturalisme veel
groter, dan de détails van Genesis, en willen daarom aansluiting bij de
Intelligent Design beweging.
Een christen hoeft gezien de bovenstaande uiteenzetting niet vast te houden
aan één bepaalde interpretatie van het Genesis-verhaal, namelijk diegene die
meestal de letterlijke interpretatie wordt genoemd. Het is zelfs onverstandig om
dat te doen, want het schrikt mensen af om zich naar het christendom toe
te keren. Verder is het de vraag of het 'letterlijke' wel naar de letter is.
Ten slotte: ik heb vele onderwerpen en problemen hier niet behandeld, zoals het
zondvloedverhaal, maar voor
verdere verdieping wil ik vooral het boek van Hugh Ross aan bevelen: The Genesis Question, Scientific Advances and the Accuracy
of Genesis. Hierin wordt diep ingegaan op de hermeneutiek
(interpretatie) van Genesis
en de ontwikkelingen in de natuurwetenschap.
Copyright © Willem Vreeken, Utrecht, maart 2000
Zie ook :
Aantal bezoekers sinds 27 maart 2000:
UNIVERSI FINIS VERITAS!
Site
Design: Copyright © 1998-2000 Stichting Europese Apologetiek
Pagina gemaakt op: 27 maar 2000
Pagina bijgewerkt op: 30 mei 2000
Algemene disclaimer:
Het is de bedoeling van de stichting Europese Apologetiek
(verder aangeduid met: "de stichting") om
wetenschap en onderzoek te bevorderen. Het is geenszins de bedoeling van de stichting of van de
evtl. auteurs van artikelen om mensen te kwetsen of hen een slechte naam te
geven, maar integendeel te helpen qua rationele inzichten en te waarschuwen voor mogelijke gevaren, zoals sekten en andere dubieuze bewegingen. De inhoud van de artikelen, recensies, enz.
vertegenwoordigt de mening van de auteurs en niet per se van de stichting.
M.b.t. het toeschrijven van sommige (bijv. sektarische, onethische,
irrationele, bijgelovige, occulte, enz.) eigenschappen aan bepaalde groepen,
stromingen of individuen op webpages van deze site: het gaat hier alleen om meningen en niet om
stellingen van juridische kracht; er wordt alleen aangegeven dat er mogelijkheid is voor het toewijzen van die eigenschap(pen) aan de genoemde groepen. Dit geldt ook voor de keuze van links naar andere sites, of links naar offsite artikelen.
Hiermee bent u, bezoeker van deze site, erop attent gemaakt dat
de pagina's en de links op deze site, u kunnen confronteren met kritische meningen.
Het is geheel uw eigen verantwoording als u ervoor kiest om verder te gaan kijken en
de
stichting stelt zich hiervoor niet aansprakelijk.